فرمانروایی بر انشان
منطقه خاورمیانه از پیرامون سال 652 ق.م وارد کشمکش ها و آشوب های پرخطری شد. قیام شمشوموکین که در 652 ق.م آغاز و در 649 ق.م پایان یافت و پس از آن، نبردهای آشور و عیلام که سرانجام به فروپاشی عیلام و سقوط شوش (636 ق.م) منجر گشت، فرصت غیر منتظره ای را به چیش-پش هخامنشی، پادشاه پارسوماش (675 - 640 ق.م) داد. او که همراه با عیلام، ماد، بابلی ها، کلدانی ها، آرامیان و دیگر اقوام ناراضی از آشور، به حمایت از شمشوموکین پرداخت، سرانجام توانست از اوضاع بوجود آمده استفاده برده و انشان را به تسخیر خود درآورد و از آن پس، عنوان "شاه شهر انشان" را بر خود نهاد.
او که اکنون بر هر دو سرزمین انشان و پارسوماش پادشاهی می کرد، پس از درگذشتش، قلمرو پادشاهی خود را میان دو پسرش، کوروش یکم و آریارمنه تقسیم کرد؛ کوروش یکم به پادشاهی انشان رسید و آریارمنه در مرتبه ای پایین تر، در پارسوماش بر تخت نشست.
در طی نبردهای آشور و عیلام، آشوریان در تعقیب نیروهای عیلامی به دروازه های پارسوماش رسیدند. کوروش یکم در نزدیکی هیدالو به آشوریان برخورده به ناتوانی خویش در برابر ایشان اعتراف کرد و برای اثبات کمک شاهانه اش، پسر و جانشین خود آروکّو را بعنوان گروگان (و بمنظور پرداخت خراج) به نینوا در آشور فرستاد.
کوروش یکم به احتمال زیاد خراجگذار پادشاهان بعدی آشور یعنی آشور-اتیل-ایلانی (631 - 627 ق.م) و سین-شار-ایشکون (627 - 612 ق.م) نیز بود؛ اما پس از فروپاشی امپراتوری آشور و تقسیم آن سرزمین میان دولت های ماد و بابل، انشان سهم ماد، و کوروش یکم، خراجگذار هوخشتره شد.
جانشین کوروش یکم، پسر دیگرش، کمبوجیه یکم بود. او نیز همچون پدرش، خراجگذار ماد بود و زیر فرمان ایشتوویگو شاه بعدی ماد، به پادشاهی در انشان می پرداخت. در برخی منابع آمده است که ایشتوویگو، دخترش ماندانا را به عقد ازدواج کمبوجیه یکم درآورد تا خطر پادشاه انشان را از تاج و تخت ماد دور کند و این احتمال وجود دارد که انشان در دوران پادشاهی کمبوجیه یکم در حال تبدیل شدن به یک دولت نیرومند بوده است.
نتیجه ازدواج کمبوجیه یکم و ماندانا، پسری بود که با عنوان کوروش دوّم یا کوروش بزرگ شناخته شده است؛ داستان زایش کوروش بزرگ بصورت افسانه ای درآمده است.
کمبوجیه یکم سرانجام در 559 ق.م از مقام پادشاهی انشان کناره گیری کرد و پادشاهی را به فرزندش کوروش دوّم سپرد.
همچنین بخوانید