پارس‌ها

پارس‌ها مردمانی ازنژاد آریایی بودند که مشخص نیست از چه زمانی به فلات ایران آمده بودند. برخی از پژوهشگران مانند راولین سن عقیده دارند که مردم پارسوا همان پارسی‌ها بوده‌اند که در 815 ق.م از باختر دریاچه اورمیه به سوی دره های زاگرس در نزدیکی عیلام سرازیر گردیدند. این آوارگان در شمال خاوری شوش، میهن تازه ای یافتند و به یاد سرزمینی که آن را رها کرده بودند، بودباش تازه خود را پارسو(م)اش نامیدند. این درحالی است که دیگران همچون دیاکونوف چنین دیدی ندارند. به باور ایشان هیچ دلیلی بر اینکه "پارسوآ" میهن پارسیان بوده باشد و آن قوم از پایان سده 8 ق.م یا میانه سده 9 ق.م از آن سرزمین کوچ نموده باشند، در دست نیست. باید در نظر گرفت که "پارسوآ" ناحیه ای زراعی بوده و مردم آن یکجانشین بوده اند و فرض اینکه ساکنان آن، سرزمین خویش را رها کرده به پارس (پرسید) که 600 کیلومتر با آنجا فاصله داشته است کوچ کرده باشند، بسیار دشوار است. نام مکان ها و شخصیت ها در سرزمین پارسوآ به هیچ وجه ایرانی نیست و تنها وجه مشترک میان لفظ "پارسوآ" و "پارس" (پرسید) این است که هر دو اصطلاح به معنی "مرز" و "کنار" می باشد.

ادامه نوشته

آشوریان

آشوریان از حدود 2.500 سال ق.م، در شمال میان دو رود می زیستند. آنها قومی جنگجو و آمیخته ای از مهاجران سامی و غیر سامی بودند. آنها فرهنگ ناوابسته ای از سومریان داشتند. در آن زمان، میان دو رود بالا، نیمه-تمدّن یافته بود و نزدیک به همیشه، توسط همسایگان متمدّن ترش اداره می گشت. این ناحیه در آغاز سوبارتو خوانده می شد و بعد ها، آشوریان نام خدای خود آشور را بر این ناحیه گذاشتند.

ادامه نوشته

اقوام سامی

اقوام سامی عبارتی است که امروزه عمدتاً برای اطلاق به عرب‌ها و اسرائیلیان(عبرانیها) به کار می‌رود. شناخته‌شده‌ترین زبان‌های سامی زنده نیز عربی؛ عبری و آشوری می‌باشند. بیشتر مردم سوی غربی خاورمیانه از نژاد سامی بوده‌اند و زبان ویژه خود را داشته‌اند که امروزه بیشترشان یا نابود شده و یا در عرب‌ها حل شده‌اند و به زبان عربی سخن می‌گویند که از آن دسته می‌توان از آرامی‌ها، قبطی‌ها، کلدانی‌ها، نبطی‌ها نام برد. بر پایه روایت تورات و اسطوره‌های سامی نسل کنونی آدمیان که پس از توفان نوح به جای ماند از پشت سه پسر نوح؛ سام، حام و یافث می‌باشند، در حالی که قرآن ادعای جهانی بودن برای طوفان نوح نکرده است. سامی‌ها کسانی هستند که خود را فرزندان سام پسر نوح می‌دانند. هر چیز وابسته به آنها مانند زبان‌های سامی و آیین‌های سامی و... سامی خوانده می‌شود.

ادامه نوشته

آریایی

آریا، نامی است که نیاکان مشترک اقوام ایرانی و هندی (مردمان شمال هند) (آنان که به زبان‌های هند و ایرانی سخن می‌گفتند) خود را بدان معرفی می كردند و آن را به معنی شريف، اصيل و آزاده دانسته‌اند. کسی که وابسته و از تبار قوم آریا باشد آریایی، آرین یا آریان می‌نامند. تنها مورد کاربرد مجاز اصطلاح آريايی درباره اقوامی است كه در ازمنه باستانی خود، خويشتن را آريا می ناميدند. هنديان و ايرانيان و مادها و اسكيت ها و آلان ها و اقوام ايرانی زبان آسيای ميانه خود را آريا مي خواندند.

ادامه نوشته

هیتی ها

هیتی ها مردمان آناتولی باستانی بودند که به یکی از زبان های شاخه آناتولی از خانوانده زبان هندو-اروپایی سخن می گفتند. هیتی ها در کار ساختمان سازی، ارابه رانی و ساخت مصنوعات آهنی پیشرفت زیادی داشتند و نخستین قومی هستند که آهن استخراج کرده و از آن استفاده نمودند. آهن به دلیل سختی بیشتری که نسبت به مس و قلع دارد برتری قابل توجهی از نظر جنگ افزار به هیتی ها می داد . تا آن زمان سومریها مصریها و دیگران از مس و برنز برای ساختن اشیاء فلزی استفاده می کردند . هیتی ها فن استخراج آهن را از دیگران ملت ها پنهان نگه می داشتند . اما سرانجام این کشف مخفی نماند و دیگران نیز از آن مطلع شدند . با دستیابی اقوام دیگر به آهن و ساختن اسلحه با آن ، عامل برتری هیتی ها در میدانهای جنگ از دست آنان گرفته شد.

ادامه نوشته

سکاییان

سَکاها دسته‌ای از مردمان کوچ‌نشین آریایی بودند که محل زندگی آنان از شمال به دشت‌های جنوب سیبری، از جنوب به دریای خزر و دریاچه آرال، از شرق به ترکستان چین و از غرب تا رود دانوب می‌رسید. سکا‌ها‌ در آغاز به‌ اتفاق‌ اقوام‌ دیگر هند و اروپایی‌ در یک‌ جا می‌زیستند و بعدها به‌ نقاط‌ دیگر مهاجرت‌ کردند.گرچه‌ در اوستا از سکاها سخن‌ نرفته‌ است‌، ولی‌ از آن‌ اقوام‌ آریایی‌ یاد شده‌ که‌ همواره‌ دولت‌های‌ اوستایی‌ نظیر پیشدادیان‌ و کیانیان‌ را مورد فشار و تاخت‌ و تاز قرار می‌دادند. در داستان‌هایی‌ از اوستا که‌ از افراسیاب‌ و تورانیان‌ و ارجاسب‌ و غیره هم‌ سخن‌ رفته‌‌، به‌ قوم‌ سک‌ها نیز اشاره‌ شده‌ است‌. آشوری‌ها برای‌ اولین‌ بار بین سال‌های ۷۵۰-۷۰۰ پیش‌ از میلاد از سکاها سخن‌ رانده‌اند. در روزگار مادها سکاها بارها به مرزهای ایران تاختند. آنها گاه با آشور هم‌پیمان می‌شدند و زمانی زیر فرمان خود مادها با آشوریان می‌جنگیدند.

ادامه نوشته

کیمریان

نخستین سند تاریخی از کیمریان در سالنامه های آشوری سال 714 ق.م پدیدار می شود. این سالنامه ها شرح می دهند که چگونه مردمانی که آشوریان ایشان را «گیمیری» می نامیدند به نیروهای سارگن دوّم در شکست دادن پادشاه اورارتو یاری رساندند. در حدود سال های 676 تا 674 ق.م، برپایه مدارک باستانی که به یاری منابع اورارتویی کشف گردیده است، کیمریان دولت فریگیه را که در مرک آسیای صغیر قرار داشت تارومار کردند. نزدیک سال 654 ق.م، «گوگو» (یا گیگ) پادشاه لیدی در پیکار با کیمریان کشته شد و کیمریان موجب ویرانی بزرگی در لیدی، و پایتخت آن «سارد» شدند. یک گواه مشکوک نیز وجود دارد که کیمریان در سده هشتم ق.م در آذربایجان کنونی می زیستند. این، نامه ای است از طرف شخصی به نام «آراد-سین» بعنوان «سخنگوی دولت آشور» و به ظاهر مربوط است به زمان جنگ کیمریان با اورارتو در فاصله سال های 720 تا 714 ق.م.

ادامه نوشته

قوم نایری

قوم نایری، یک قوم واپسین دوره مفرغی است که در سرزمینی که بعدها اورارتو نام گرفت و پیرامون دریاچه وان - آنچه که امروز منطقه آناتولی خاوری در جنوب خاوری ترکیه است - قرار داشت، می زیست.  پنداشته می شود که قوم نایری یک نیروی به اندازه بسنده نیرومند برای گلاویز شدن با آشوریان و هیتی ها بوده اند. از این قوم، نخستین بار توسط آشوریان، در میانه سده 13 قبل از میلاد، بعنوان «نایری» (به زبان آشوری: سرزمین رودها) یاد می شود. قوم نایری همچون رقیبی برای امپراتوری آشور بود. آنها جنگ های بسیاری با آشوریان داشتند. آنها بخشی از مردمانی بودند که بعد ها پادشاهی اورارتو را آراستند. سرزمین آنها دربردارنده 51 ایالت بود.

ادامه نوشته

مادها

ماد ها مردمان باستانی ایرانی بودند که در بخش های شمالی، باختری و شمال باختری ایران امروزی زندگی می کردند، که به طور کلی، نواحی امروزی کردستان، همدان، تهران، آذربایجان، شمال اصفهان، و زنجان را دربرمی گیرد. آنها در هزاره دوّم پیش از میلاد به این ناحیه وارد شدند. پژوهشگران و تاریخ نگاران می پندارند که مادها نیاکان کردهای امروزی هستند که در منطقه کوهستانی ایران، عراق، سوریه و ترکیه امروزی زندگی می کنند، و یکی از اقوام ایرانی بودند که نزدیک به 2.000 سال ق.م، یک نژاد کردی تازه را ساختند. هرودوت نیز یادآور می شود که «ماد ها، دقیقا همان ساز و برگی را داشتند که پارس ها؛ و پوشش معمول هر دوی آنها، آن قدر پارسی نیست که مادی است.» (7.62) «این مادها در عهد باستان توسط همه مردمان آریایی نامیده می شدند».

اکدیان

اکدیان، قومی سامی نژاد بودند که در شهر اکّد زندگی می کردند. شهر اکّد شهری بود در کرانه باختری رود فرات و میان شهرهای سیپّار و کیش قرار داشت. آنان در اواخر هزاره سوّم قبل از میلاد، به رهبری سارگن شاه اکّد، میان دو رود و شهرهای سومری و عیلامی را به اشغال خود درآوردند و حدود 300 سال بر آن نواحی فرمانروایی کردند.

ادامه نوشته

اَموریان

آموری ها (به عبری اِموری, به مصری آمار, به اکّدی تیدنوم یا آموروم، به سومری مَرتو) به اقوامی سامی نژاد اشاره دارد که نواحی باختری رود فرات را از نیمه دوّم هزاره سوّم ق.م به اشغال خود درآورند. در سنگ نبشته های بابلی، تمام سرزمین های باختری، دربرگیرنده سوریه و کنعان، با عنوان «سرزمین اَموروی ها» شناخته شده بود.قدرتمندترین شاهان میان دو رود، همچون حمورابی شاه بابل، و شَمشی اَدَد یکم شاه آشور، از نژاد آموری بودند.

ادامه نوشته

سومریان

سومر (یا شومر) یکی از تمدن های نخستین خاورمیانه باستان است که از زمان نخستین اسناد ضبط شده در میانه هزاره چهارم ق.م، تا برخاستن بابل در اواخر هزاره سوم ق.م، در قسمت جنوبی میان دو رود (جنوب شرقی عراق کنونی) قرار گرفته است. به نظر می رسد که سومر، به همراه مصر باستان، نخستین جوامعی باشند که در سکونت گاه های دائمی زندگی می کردند.
 تاریخ ورود سومریان به این سرزمین دقیقا معلوم نیست، ولی بر اساس کاوشهای باستان‌شناسان سومریان حدودا 4.500 سال ق.م اولین تمدن درخشان بشری را پایه گذاری کردند و دولت شهرهای باشکوهی چون اور، اوروک، نیپور، کیش، لاگاش، اریدو و غیره بنا نهادند.

ادامه نوشته

کاسیان

کاسی ها در حدود هزاره سوم پيش از ميلاد و پيش از آن از راه قفقاز وارد پشته ايران شدند. آنها در هزاره دوم پيش از ميلاد در نواحی جنوبی تر در لرستان، کوهستانهاي شمالی جلگه شوش در لرستان و در حدود استان کرمانشاه در مرز خاوری سوبي گالايان (در حدود جنوب کرمانشاه) ساکن شدند. کاسی ها در حدود 1.750 ق.م به میان دو رود هجوم آوردند و در 1.595 ق.م، به کار دودمان نخست بابل پایان بخشیدند و بیش از چهارصد سال بر آن سرزمین فرمان راندند. بدون شک پس از پادشاهی عیلام ، پادشاهی کاسی را باید بزرگ ترین پادشاهی در پشته ایران دانست.

ادامه نوشته

گوتیان

واژه گوتی فقط در هزاره سوم و دوم قبل از ميلاد معني و مفهوم داشته است و به يك گروه قومي معين اطلاق مي شده كه در خاور و شمال و شمال خاوري لولوبيان، و به احتمال در آذربايجان كنوني ايران و كردستان زندگي مي كردند. آشوریان در هزاره اول قبل از ميلاد، همه اورارتوييان و مردم ماننا و ماد را گوتي مي ناميدند. فقط گاهي در كتيبه هاي سارگون دوم، مادهاي ايراني زبان از گوتيان مشخص و ممتاز گشته اند.

ادامه نوشته

لولوبیان

قبايل لولّوبی به ظاهر بخش گسترده اي از کوه ها و کوهپايه هاي بخش بالاي دياله را گرفته تا درياچه اورميه (و حتي آنسوتر به سوي شمال باختري) اشغال کرده بودند. لولّوبيان را نياکان اقوام لر کنوني ايران دانسته اند.

ادامه نوشته

عیلامیان

ايلاميان يا عيلامی‌ها مجموعه اقوامي بودند که از هزاره چهارم تا هزاره نخست پيش از ميلاد، بر بخش بزرگي از مناطق جنوب باختري پشتهٔ ايران فرمانروايي داشتند. آنها فاقد خصوصيت‌هايي بودند که بتوان نام امپراتوري را براي گستره فرمانروايي ايشان به کار گرفت. عيلاميان خود، سرزمينشان را هالتامتي مي خواندند. اکديان واژه هالتامتي را بر اساس قواعد زبان خود علامتو تلفظ مي کردند. علامتو در زبان اکّدی به معناي سرزمين مرتفع است. در حقيقت سرزمين هاي نيمه كوهستاني غرب ايران كه در بعضي جاها ارتفاع چنداني نيز از زمين نداشتند براي ساكنان جلگه هاي پست عراق كنوني سرزمين مرتفعي محسوب مي شد.

ادامه نوشته

هوریان

قبايلي که به زبان هورياني سخن مي گفتند در هزاره دوّم پ.م در ميان دو رود شمالي و تا حدي در سوريه و - چنانکه از نام هاي امکنه و اشخاص بر مي آيد - در سراسر فلات ارمنستان پراکنده بودند. آنها به احتمال بزرگترين گروه نژادي در منطقه بودند. هوريان، در هزاره دوّم پيش از ميلاد، در تمام بخش هاي خاورميانه باستان زندگي مي کردند. بسياري از پژوهشگران، هوريان را يکي از از چند قومي مي دانند که نياي کُرد هاي امروزي هستند.

ادامه نوشته