تاریخ سومر

در این یادداشت می توانید به لینک های مرتبط با تاریخ سومر دسترسی پیدا کنید.

ادامه نوشته

شهرهای سومر

در این یادداشت می توانید با شهر های سومر و بابل، و محل امروزی و باستانی آنها آشنا شوید.

ادامه نوشته

بخش بندی

در این یادداشت می توانید از تمدّن های سومری آگاه شده و بخش بندی تاریخ سومر را بخوانید.

ادامه نوشته

دوره واپسین تاریخ سومر

با سقوط دودمان سوّم اور (2.004 ق.م)، شاهد پایان کار سومریان بعنوان یک نیروی سیاسی هستیم. این دوره را، واپسین دوره تاریخ سومر نام نهاده اند، چرا که در پایان این دوره، همه شهر های سومری زیر سلطه پادشاهی عیلام و نیز پادشاهی تازه پایه گذاری شده بابل فرورفتند و سومریان، بعنوان یک موجودیت تاریخی، به واقع از صفحه روزگار محو گشتند.

ادامه نوشته

دودمان ماری

دودمان ماری را «ایا-گید-لیم» (ح. 1.830 - 1.820 ق.م) که یک اَموری بود پی افکند؛ شاهان بعدی ماری نیز همگی از نژاد اَموری بودند و بدین سبب این دودمان را یک دودمان اَموری می نامند. جانشین او «ایاهدون-لیم» (ح. 1.820 - 1.798 ق.م) عنوان «شاه ماری و کشور هانایی ها» را برای خود برگزید. «هانایی» ها یک قوم بزرگ اَموری بودند.

ادامه نوشته

دودمان ششم اوروک

پایه گذار این دودمان «سین-کَشید» (ح. 1.870 ق.م) بود که استقلال این شهر را از دولت ایسین بدست آورد. دو جانشین او به نام های «سین-اِریبام» (ح. 1.850 ق.م) و «سین-گَمیل» (ح. 1.840 ق.م) اِنسی های مستقلی بودند اما اِنسی های بعدی دودمان پنجم اوروک همگی خراجگذار دولت لارسا شدند.

ادامه نوشته

دودمان اشنوننا

زمانی که «ای-توریا» اِنسی شهر اِشنوننا، که خراجگذار «اِبی-سین» شاه اور (2.029 - 2.004 ق.م) بود ، جای خود را به «ایلوشو-ایلیا» (2.028 - ح. 2.010 ق.م) داد، اِنسی تازه، از دولت اور اعلان استقلال کرد یک حکومت اکّدی در آن شهر برپا ساخت. متأسفانه از جانشینان او بیش از اسامی و مدّت پادشاهیشان آگاهی نداریم.

ادامه نوشته

دودمان لارسا

پس از یکصد سال از فروپاشی دودمان سوّم اور، قدرت مسلط در منطقه ایسین بود. اما پنجمین پادشاه لارسا «گونگونوم» (1.932 - 1.906 ق.م)، آن قدر قدرتمند بود که به این اوضاع با تسامح بنگرد. او برادر زابایا شاه پیشین بود. تنها سنگ نبشته به جا مانده از زابایا، وی را یک شیخ اَموری می شناساند.

ادامه نوشته

دوره جمدت نصر

جمدت نصر یک ناحیه باستانشناسی در عراق امروزی است. این نام همچنین برای یک تمدّن دوره مفرغ آغازین در جنوب میان دو رود نیز به کار می رود. دوره جمدت نصر پیرامون 3.000 تا 2.900 پ.م بوده است.

ادامه نوشته

دوره اوروک

دوره اوروک (پ. 4.000 پ.م - 3.100 پ.م) گذار از مس سنگی پیش از تاریخ به دوره مفرغ آغازین؛ و دوره ای است در تاریخ میان دو رود که پیدایش زندگی شهری را به خود دیده است. دوره اوروک پایانی (سده های 34م تا 32م) پیدایش آرام آرام خط میخی را به خود می بیند.

ادامه نوشته

دوره عبید

تل (تپه) عبید در نزدیکی اور، تمدّنی است که آغاز آن در 5.300 پ.م و پایان آن همراه با آغاز دوره اوروک در پ. 4.100 پ.م بوده است. دوره عبید خود به سه زیر بخش، بخش بندی می شود.

ادامه نوشته

دوره تل حلف

تل حلف ناحیه باستانی است در استان الحسکة در شمال خاوری سوریه، نزدیک مرز ترکیه. یك تپه بزرگ مشرف بر رود خانه خابور نزدیك روستای راس العین واقع در مرز تركیه و سوریه میبا شد .  تمدّن حلف از 5.300 پ.م تا 4.500 پ.م بوده است.

ادامه نوشته

دوره سامرا

تمدّن سامَرّا پیرامون 5.500 پ.م - 4.800 پ.م بوده است. شهر سور-مَرّاتی (سامرّا) در سال 690 پ.م توسط سنّاخریب بازسازی شد. همپنین بعد ها در دوره ساسانیان، سامرا بعنوان مرکز استراتژیک و نظامی بر ضد دولت روم به حساب می آمد.

ادامه نوشته

دوره حسونه

حسّونه تپه ای است در میان دو رود باستانی و عراق امروزی در جنوب موصل. در پیرامون 6.000 پ.م مردمانی به تپه های شمالی میان دو رود وارد شدند. مردمان حسّونه در روستاها یا دهکده های کوچکی با اندازه ای پیرامون 2 تا 8 جریب زندگی می کردند (5.800 - 5.500 ق.م)

ادامه نوشته

دودمان ایسین

ایسین، در دو سده پس از سقوط دودمان سوّم اور، به صورت نیرومندترین شهر سومر درآمد. اِنسی های ایسین ادعا دارند که بر سراسر سومر و اکّد فرمان می رانده اند اما در واقع، قلمرو آنها دربرگیرنده شهر-کشورهای دوچک بود. پادشاهان اور خود را جانشینان راستین پادشاهان اور می پنداشتند و عنوان «شاه اور، شاه سومر و اکّد» را برای خویش برگزیدند. شهر ایسین، وقف خدابانو «نی-نین-سی-نا» بود.

ادامه نوشته

دودمان سوم اور

دودمان سوّم اور نه تنها دوره امپراتوری اکّد، به معنای یکپارچگی میان دو رود را بازگرداند، بلکه یک سده صلح و آرامش را برای میان دو رود به ارمغان آورد. شاهان دودمان سوّم اور، تصمیات هوشیارانه ای برای دوباره برقرارکردن زبان سومری بعنوان زبان رسمی، و گسترش تمدّن سومری به انجام رساندند. با این حال، دودمان سوّم اور، بيرحمانه ترين و آشکارتين شيوه های حکومت استبدادی را به کار بست و بهره کشی از بردگان را تشديد نمود.

ادامه نوشته

فرمانروایی گوتیان بر میان دو رود

در نیمه دوّم پادشاهی دودمان اکّد، بهره کشی برده داران از بردگان به مراتب شدیدتر شد. به احتمال قوی ممکن است در چنین شرایطی مردم ستم کشیده کشور اکّد از هجوم گوتیان استفاده کرده برای آزادی خویش کوشیده باشند. بنابراین نقش گوتیان در مرحله نخست آزادی بخش بوده است اما مشاهده شده که هجوم گوتیان به زودی به ویرانی میان دو رود منجر گشت و با غارت و دزدی و فقر ساکنان آن سرزمین همراه بود.

ادامه نوشته

دودمان پنجم اوروک

«اوتو-هِگال» تنها شاه دودمان پنجم اوروک بود (2.123 - 2.113 ق.م). او در آخرین سال پادشاهی خود، بر «تیریگان» آخرین شاه گوتیان شورش کرد و او را شکست داد. او کسی بود که «سلطنت سومر و اکّد» را زنده کرد.

ادامه نوشته

دودمان چهارم اوروک

«اور-نین-گین» (2.153 - 2.147 ق.م) پایه گذار دودمان چهارم اوروک بود. او و جانشینانش «اور-گی-گیر» (2.147 - 2.141 ق.م)، «کود-دا»، «پوزور-ایلی»، و «اور-اوتو» را تنها به نام می شناسیم و از کارهایی که کرده اند آگاهی نداریم.

ادامه نوشته

دودمان سوم لاگاش

دودمان سوّم لاگاش را «اور-بائو» (2.155 - 2.142 ق.م) پی افکند و بر اور نیز فرمان می راند. گودِئا (2.142 - 2.122 ق.م) دامان اور-بائو می کوشید تا با وجود سلطه گوتیان، تمدّن کهن سومر را بازگرداند. او با همه جهان شناخته شده پیرامون خود روابط تجاری داشت و برای ساخت نیایشگاه خودش از صنعتگران عیلامی بهره جست.

ادامه نوشته