رود خابور
یک رود خابور دیگر نیز هست که در شهر شرناق در ترکیه آغاز می شود، از شهر زاخو در عراق می گذرد، و به رود دجله در سه نقطه مرزی ترکیه، عراق و سوریه می ریزد. از آن گذشته، همچنان که در پایین مورد بحث قرار می گیرد، چبار در تورات نمی تواند مترادفی برای خابور باشد.
|
مندرجات |
در اسطوره شناسی سومری، هابور برابر با رود ستوکس در اسطوره های یونانی است. شهرهای باستانی مهم همچون تل حلف، تل براک، تل لیلان (شِخنای باستانی) و اورکش، در حوزه رودخانه خابور حفاری شده اند. منقطه خابور همچنین با برآمدن پادشاهی میتانی که پیرامون 1500 - 1300 ق.م پیشرفت داشت، پیوند خورده است. این رود در ادوار کلاسیک با عنوان چاباروس نیز شناخته شده بود.
طرح دره خابور که در دهه 1960 آغاز شد، شامل ساخت یک مجموعه سد و کانال می شود. دره خابور، که امروزه پیرامون چهار میلیون جریب (16.000 کیلومتر مربع) کشتزار دارد، ناحیه عمده کشت گندم در سوریه می باشد. بخش شمال خاوری آن نیز مرکز استخراج نفت در سوریه است.
کتاب پادشاهان و کتاب اوّل تواریخ در عهد عتیق برمی شمارند که تیگلات-پیلصر سوّم که از 745 ق.م تا 727 ق.م بعنوان پادشاه آشور پادشاهی کرد، اسرائیلیان را از خاور اردن اسیر کرد. بخشی از این اسیران به کرانه های رود چبار تبعید گشتند. کتاب پادشاهان بیشتر بازگو می کند که چگونه اسیران اسرائیلی اهل سامریه را پس از آن توسط شلمنصر پنجم که از 727 ق.م تا 722 ق.م، بعنوان پسر و جانشین تیگلات-پیلصر سوّم، پادشاهی کرد در نزدیکی غوزانا (تل حلف) بر روی کرانه های رود چبار، ساکن نمودند (دوّم پادشاهان 17:16، 18:11). پس از آنکه بابلیان در اوایل سده 6 ق.م به قدرت رسیدند، حزقیال، کاهن و پیامبر یهودی اظهار می کند که "در میان تبعید شدگان نزد رود چبار ... در سرزمین کلدانیان" بوده است، آنگاه که "آسمان گشوده شد و رؤیاهای خدا را دیدم" (حزق. 1:13).
دو سنگ نبشته به خط میخی که در نیپّور از خاک بیرون آورده شده است، بر یکی دانستن رود چبار (یا کبار) باستانی با رود خابور امروزی، تردید افکنده است. موقعیت دوّمی که در میان دو رود شمالی است نیز پنداشته می شود که با محل اقامت حزقیال در کلده جور درنمی آید.