آمیزه نژادی مردم ایران در آغاز سده هفتم پیش از میلاد بدین شرح بود:

در نواحی آذربایجان کنونی ایران که دربرگیرنده کرانه های خاوری و جنوبی دریاچه اورمیه و سرزمین های جنوبی تر آن تا خط قزوین - همدان است، قبایل گوناگونی زندگی می کردند که منابع آشوری بر روی هم از آنان به نام «گوتیان» یا «کوتیان و لولّوبیان» نام می برند. در حدود سرزمین های مزبور از زبان مهرانی نیز یاد شده است. در ضمن نواحی شمال کوه های «گیزیل بوندا» جزو کشور ماننا بوده و سرزمین های جنوبی تر آن کم و بیش جزو خاک آشور شمرده می شد. در سرزمین های نزدیک تر به کرانه دریای کاسپی (مازندران) و نیمه پایین دره رود قزل اوزن و نقاط شمالی تر آن، پادشاهی های کوچکی وجود داشتند و قبایلی در آنجا می زیستند که دبیران عهد باستان بعدها ایشان را «گِل ها»، «کادوسیان»، و «کاسپیان» و غیره نامیدند و به گمان قوی اینان ساکنان «آندیا» و «زیکرتو»، کشور «دالیان» (دالی ها) و به احتمال «گیزیل بوندا» بودند. بارها «زیکرتو» و «ساگارتی» (یکی از قبایل ماد) را یکی دانسته اند و چنانچه این گمان درست باشد، پس در میان اینان، برخی قبایل آریایی نیز وجود داشته اند و وجود برخی نام های آریایی در سده هشتم در سرزمین های مزبور شاهد این مدعی است.

از بخش بالای دره قزل اوزن گرفته - به سمت خاور - تا دشت کویر، سرزمینی بود که آشوریان آن را کشور مادها (مادای) می خواندند [که خود دارای پادشاهی های بیشماری بود]. بخشی از آن سرزمین تحت حکومت آشور قرار داشت.

در نواحی جنوبی تر مادای [یعنی الی-پی که جزو اتحادیه قبایل ماد به حساب می آمد]، قوم عیلامی و کاسی نقش مهمی را بازی می کرد. برعکس در آنسوی شمال، میان ارس و اورمیه و همچنین در کرانه باختری آن دریاچه - به احتمال قومیت هوریانی-اورارتویی برتری داشته است. بخشی از هوریان به احتمال از زمان کهن در ناحیه دریاچه اورمیه می زیستند و بخشی نیز شاید بهنگام استعمار آنجا از طرف اورارتو (در پایان سده نهم و آغاز سده هشتم ق.م) به آن نقاط کوچانده شده باشند چرا که اهالی اورارتو تنها آمیخته از اورارتوییان نبوده بلکه دست کم از پنج عنصر قومی «اورارتوییان» و «هوریان» [که با اورارتوییان نزدیکی داشتند] و «ایبری-ها» و «گرجی-ها» و «ارمنی-ها» آراسته شده بود.

در حدود سال 700 ق.م بخش باختری کشوری که بعدها ماد نامیده شد - و در تصرف آشور بود - تا اندازه زیادی از ساکنان اصلی خود خالی شده بود و مهاجران اسیر سوری و فلسطینی و بابلی و دیگر کشورها در آن مسکن داده شده بودند. زبان مشترک اینان نیز چون دیگر بخش های پادشاهی آشور، آرامی بود (یعنی زبان سوری و میان دو رود شمالی). بعدها این ناحیه «آسوری-ماد» نامیده شد با این حال، نفوذ فرهنگی و به احتمال قومی عنصر بابلی در ماد باختری پیش از آن هم - صرف نظر از سیاست انتقال اقوام که آشوریان معمول داشتند - احساس می شد و از دوران پادشاهی کاسیان در بابل آغاز گشته بود.

باری در حدود سال 700 ق.م سرزمین هایی که بعدها تحت عنوان «ماد» متحد گشت از لحاظ قومی این چنین رنگارنگ بود.